Vind jij het ook lastig om je grens aan te geven?
Gisteravond lag ik in bed na een drukke dag, en plotseling schoot me iets te binnen. Tijdens mijn gesprek met een cliënt afgelopen week had ze iets gezegd wat me bij blijft: “Ik voel me altijd zo schuldig als ik ‘nee’ wil zeggen..” Die woorden bleven maar door mijn hoofd spoken, omdat ik precies wist wat ze bedoelde. Als integratieve coach zie ik dit patroon zo vaak, en de waarheid is: er zitten veel diepere lagen onder dit schijnbaar simpele probleem dan je zou denken.
Het zit dieper dan je denkt
Als integratieve coach zie ik dit patroon vaak voorbijkomen. Mensen die moeite hebben met grenzen stellen kampen meestal niet alleen met een gebrek aan assertiviteit. Het gaat veel dieper. Je hele systeem – je gedachten, gevoelens, lichamelijke reacties en omgeving – speelt een rol in dit patroon.
“Daring to set boundaries is about having the courage to love ourselves, even when we risk disappointing others.” – Brené Brown
Deze uitspraak van Brené Brown raakt precies de kern van het probleem.
Waarom grenzen aangeven zo eng voelt
1. De angst voor afwijzing
Diep in je onderbewustzijn leeft de angst dat mensen je niet meer aardig vinden als je ‘nee’ zegt. Deze angst is vaak geworteld in vroege levenservaringen. Misschien leerde je als kind dat je alleen liefde kreeg als je braaf was en deed wat er van je verwacht werd.
2. Je krtitisce zelf
Die stem in je hoofd die zegt: “Stel je niet zo aan”, “Ze zullen denken dat je egoïstisch bent”, “Je moet gewoon toegeeflijker zijn.” Dit beschermingsmechanisme zorgt ervoor dat je aan je eigen behoeften gaat twijfelen.
3. Lichamelijke spanning
Je lichaam reageert fysiek op conflictsituaties. Misschien voel je je hartslag omhoog gaan, krijg je een knoop in je maag, of span je automatisch je schouders. Deze lichamelijke reacties kunnen zo intens zijn dat je er alles aan doet om ze te vermijden – inclusief het niet stellen van grenzen.
4. Geleerde patronen
In je omgeving heb je misschien geleerd dat harmonie bewaren belangrijker is dan je eigen behoeften. Als je dit al voorbeeld hebt gehad kan het zijn dat je dit voor jou een norm is geworden.
Een praktijkvoorbeeld uit mijn praktijk
Vorige maand zat Sarah (naam aangepast ivm privacy) bij me. Een 35-jarige moeder die constant ‘ja’ zei tegen iedereen. Haar collega’s, vrienden, familie – iedereen kon een beroep op haar doen. Ze was uitgeput.
“Ik weet dat ik grenzen moet stellen,” zei ze, “maar elke keer als ik het probeer, voel ik me zo schuldig. Alsof ik iemand in de steek laat.”
We gingen samen op onderzoek. Sarah groeide op in een gezin waar haar moeder altijd voor anderen klaarstond. “Zo hoort het,” had ze geleerd. Haar lichaam reageerde met spanning zodra er conflict dreigde. Haar gedachten werden overgenomen door schuldgevoelens.
Door integratieve coaching konden we op alle niveaus werken:
- Cognitief: Nieuwe, realistischere gedachten ontwikkelen
- Emotioneel: Leren omgaan met schuldgevoelens
- Lichamelijk: Spanning herkennen en ontspanningstechnieken
- Gedragsmatig: Stap voor stap oefenen met grenzen stellen
- Omgeving: Kijken naar welke mensen en situaties het moeilijkst zijn
De weg naar gezonde grenzen
Het goede nieuws? Je kunt leren om grenzen aan te geven. Het vraagt wel moed, geduld en vaak begeleiding. Hier zijn de eerste stappen:
Bewustwording
Begin met het herkennen van situaties waarin je je grenzen niet aangeeft. Wat gebeurt er in je lichaam? Welke gedachten krijg je? Welke emoties ervaar je?
Start klein
Je hoeft niet meteen de grote confrontatie aan te gaan. Begin met kleine, veilige situaties om te oefenen. “Nee, ik drink geen koffie meer na vier uur ’s middags” is bijvoorbeeld een mooie start.
Accepteer de ongemakkelijkheid
Het gaat zich een tijdje ongemakkelijk voelen. Dat is normaal. Je doorbreekt patronen die jarenlang bestaan hebben. Wees geduldig met jezelf.
Zoek ondersteuning
Soms heb je professionele hulp nodig om diepliggende patronen te doorbreken. Als integratieve coach en counselor werk ik met verschillende psychologische stromingen – systeemtherapie, lichaamsgerichte therapie, positieve psychologie, NLP – om een aanpak te creëren die helemaal bij jou past.
Jouw unieke verhaal
Iedereen heeft een uniek verhaal over waarom grenzen stellen moeilijk is. Bij de ene persoon speelt perfectionisme een rol, bij de andere angst voor conflict, en weer bij iemand anders laag zelfbeeld. Daarom geloof ik sterk in maatwerk. Jouw traject wordt volledig afgestemd op jouw specifieke situatie, persoonlijkheid en doelen.
Het mooie van integratieve coaching is dat we niet alleen kijken naar wat er in je hoofd gebeurt, maar naar je hele systeem. Hoe reageert je lichaam? Welke patronen zie je in je gedrag? Wat speelt er in je omgeving? Door op alle fronten te werken, creëer je duurzame verandering.
De beloning van grenzen stellen
Toen Sarah na een paar maanden leerde om ‘nee’ te zeggen, veranderde niet alleen haar stress niveau. Haar relaties werden eerlijker, ze had meer energie voor dingen die haar echt belangrijk waren, en – tot haar verbazing – respecteerden mensen haar juist meer.
“Ik had nooit gedacht dat mensen me meer zouden waarderen als ik eerlijker werd over mijn grenzen,” vertelde ze. “Maar het tegenovergestelde blijkt waar.”
Jouw eerste stap
Als je herkent dat jij ook moeite hebt met het aangeven van je grenzen, weet dan dat je niet alleen bent. Het is een veel voorkomend patroon dat vaak diep geworteld is. Maar het goede nieuws is dat het veranderbaar is.
De eerste stap is erkennen dat dit een uitdaging voor je is. De tweede stap is besluiten dat je er iets aan wilt doen. En de derde stap? Die kan zijn om professionele ondersteuning te zoeken die echt bij jou past.
Coachbaar
Ik haal veel voldoening uit mijn werk, voor mij is er niets mooier dan mensen met wie het ,om wat voor reden dan ook, even niet zo lekker gaat te zien opbloeien tot stralende personen die weer kunnen genieten van alles om zich heen.
Je bent van harte welkom voor een kennismaking. Of lees meer over mij
Veelgestelde vragen over grenzen aangeven
Nee, absoluut niet. Grenzen stellen is een vorm van zelfzorg en eerlijkheid. Wanneer je duidelijk bent over je grenzen, weten anderen waar ze aan toe zijn. Dit leidt juist tot gezondere relaties. Bovendien kun je voor anderen beter zorgen wanneer je eerst goed voor jezelf zorgt.</
Luister naar je lichaam en emoties. Wanneer voel je je ongemakkelijk, gestrest of geïrriteerd? Dit zijn vaak signalen dat een grens wordt overschreden. Ook kun je jezelf afvragen: “Wat heb ik nodig om me goed te voelen?” en “Wat kan ik wel en niet aan? in je omgeving.
De reactie van anderen zegt meer over hen dan over jou. Mensen die gewend zijn dat jij altijd ‘ja’ zegt, kunnen inderdaad geïrriteerd reageren. Dit is normaal maar tijdelijk. Echte vrienden en familie zullen uiteindelijk je grenzen respecteren. Mensen die dit niet doen, tonen daarmee hoe zij over jou denken.
Ja, zeker! Assertiviteit is een vaardigheid die je kunt ontwikkelen, ongeacht je persoonlijkheid. Het betekent niet dat je agressief of luid moet worden. Het gaat om eerlijk en respectvol communiceren over je behoeften. Veel mensen denken dat ze assertief moeten zijn op een bepaalde manier, maar je kunt dit op jouw eigen, zachte manier doen met zowel respect voor je eigen behoefte als respect voor de ander.
Dit verschilt per persoon en hangt af van hoe diep het patroon geworteld is. Sommige mensen zien binnen weken vooruitgang, anderen hebben maanden nodig. Het belangrijkste is dat je geduldig bent met jezelf en de kleine stappen viert. Vergeet niet dat je mogelijk jarenlange patronen aan het doorbreken bent – dat kost tijd en oefening